Trong thời đại số, dữ liệu cá nhân được ví như “vàng trắng” của nền kinh tế. Nhưng cũng chính vì giá trị đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đang vô tình bước vào vùng rủi ro pháp lý khi chưa hiểu hết các quy định mới về bảo mật và xử lý dữ liệu cá nhân.
Khi dữ liệu trở thành tài sản – và trách nhiệm đi kèm
Từ 1/7/2024, Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước ngoặt trong quản trị thông tin tại Việt Nam. Không chỉ các tập đoàn công nghệ, mà mọi doanh nghiệp thu thập, lưu trữ, hay xử lý dữ liệu cá nhân của khách hàng, nhân viên đều bị điều chỉnh bởi khung pháp lý này.
Nếu trước đây, doanh nghiệp chỉ quan tâm đến lợi nhuận hay chiến lược marketing, thì nay, việc “xử lý dữ liệu sai cách” có thể khiến họ phải đối mặt với án phạt, thậm chí đình chỉ hoạt động.
Cơ quan chức năng đã có những động thái kiểm tra, xử lý các đơn vị vi phạm, cho thấy xu hướng siết chặt tuân thủ không còn là cảnh báo mà đã thành hiện thực.
Những rủi ro pháp lý phổ biến doanh nghiệp thường bỏ qua
Từ 1/7/2024, Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước ngoặt trong quản trị thông tin tại Việt Nam. Không chỉ các tập đoàn công nghệ, mà mọi doanh nghiệp thu thập, lưu trữ, hay xử lý dữ liệu cá nhân của khách hàng, nhân viên đều bị điều chỉnh bởi khung pháp lý này.
Nếu trước đây, doanh nghiệp chỉ quan tâm đến lợi nhuận hay chiến lược marketing, thì nay, việc “xử lý dữ liệu sai cách” có thể khiến họ phải đối mặt với án phạt, thậm chí đình chỉ hoạt động.
Cơ quan chức năng đã có những động thái kiểm tra, xử lý các đơn vị vi phạm, cho thấy xu hướng siết chặt tuân thủ không còn là cảnh báo mà đã thành hiện thực.
Những rủi ro pháp lý phổ biến doanh nghiệp thường bỏ qua
- Thu thập dữ liệu mà không có sự đồng ý rõ ràng của chủ thể.
- Chia sẻ thông tin khách hàng với bên thứ ba mà không có điều khoản bảo vệ dữ liệu.
- Sử dụng phần mềm nước ngoài mà dữ liệu được chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.
- Không có bộ phận hoặc cá nhân chịu trách nhiệm giám sát bảo mật thông tin.
Một hành động tưởng như nhỏ – như đăng ký form khách hàng online mà không ghi rõ mục đích sử dụng dữ liệu – cũng có thể cấu thành vi phạm hành chính.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp SME hoặc startup chưa hề xây dựng quy trình bảo mật dữ liệu, trong khi họ lại đang xử lý lượng lớn thông tin cá nhân qua các nền tảng số, chatbot, hoặc ứng dụng bán hàng.
Trách nhiệm pháp lý không chỉ là “chuyện IT”
Nhiều người nghĩ đây là vấn đề kỹ thuật, nhưng pháp luật quy định rất rõ: trách nhiệm thuộc về người đứng đầu doanh nghiệp.
Nếu hệ thống bị rò rỉ thông tin, hoặc dữ liệu khách hàng bị khai thác sai mục đích, giám đốc hay chủ doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm hành chính – thậm chí hình sự, nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Do đó, chuyển đổi số không chỉ là “mua phần mềm” hay “làm app”, mà là xây dựng cơ chế vận hành pháp lý đi kèm công nghệ.
Doanh nghiệp cần làm gì ngay hôm nay
Thực tế, nhiều doanh nghiệp SME hoặc startup chưa hề xây dựng quy trình bảo mật dữ liệu, trong khi họ lại đang xử lý lượng lớn thông tin cá nhân qua các nền tảng số, chatbot, hoặc ứng dụng bán hàng.
Trách nhiệm pháp lý không chỉ là “chuyện IT”
Nhiều người nghĩ đây là vấn đề kỹ thuật, nhưng pháp luật quy định rất rõ: trách nhiệm thuộc về người đứng đầu doanh nghiệp.
Nếu hệ thống bị rò rỉ thông tin, hoặc dữ liệu khách hàng bị khai thác sai mục đích, giám đốc hay chủ doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm hành chính – thậm chí hình sự, nếu gây hậu quả nghiêm trọng.
Do đó, chuyển đổi số không chỉ là “mua phần mềm” hay “làm app”, mà là xây dựng cơ chế vận hành pháp lý đi kèm công nghệ.
Doanh nghiệp cần làm gì ngay hôm nay
- Xây dựng chính sách bảo vệ dữ liệu cá nhân nội bộ.
- Bổ nhiệm người phụ trách bảo vệ dữ liệu (DPO) hoặc phân công rõ trách nhiệm.
- Rà soát tất cả hợp đồng với đối tác, đặc biệt là bên cung cấp nền tảng công nghệ, marketing, dịch vụ khách hàng.
- Thực hiện đánh giá tác động bảo vệ dữ liệu (DPIA) trước khi triển khai dự án có yếu tố dữ liệu nhạy cảm.
- Tổ chức đào tạo nhân sự, đặc biệt bộ phận pháp chế, IT và nhân sự – để họ hiểu rõ nghĩa vụ tuân thủ.
ILPAI đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình tuân thủ
Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng (ILPAI) đang triển khai chương trình tư vấn chuyên sâu “Pháp lý cho chuyển đổi số – Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong doanh nghiệp”, với các hoạt động:
Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng (ILPAI) đang triển khai chương trình tư vấn chuyên sâu “Pháp lý cho chuyển đổi số – Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong doanh nghiệp”, với các hoạt động:
- Đào tạo – huấn luyện nội bộ cho doanh nghiệp.
- Kiểm toán tuân thủ và rà soát hợp đồng dữ liệu.
- Tư vấn xây dựng quy chế, chính sách, biểu mẫu bảo vệ dữ liệu.
- Đồng hành pháp lý trong quá trình chuyển đổi số, đầu tư hạ tầng dữ liệu, thương mại điện tử.
Thời đại số mang đến cơ hội vô hạn – nhưng cũng đòi hỏi doanh nghiệp “làm đúng luật ngay từ đầu”. Bảo vệ dữ liệu cá nhân không chỉ là nghĩa vụ pháp lý, mà còn là cam kết đạo đức và uy tín thương hiệu.
ILPAI – Nơi kết nối tri thức pháp luật và chuyển đổi số vì một môi trường kinh doanh minh bạch, an toàn và phát triển bền vững.
ILPAI – Nơi kết nối tri thức pháp luật và chuyển đổi số vì một môi trường kinh doanh minh bạch, an toàn và phát triển bền vững.
