Vụ kiện giữa ca sĩ Choco Trúc Phương và Công ty TNHH Celeb Group đang gây chú ý dư luận khi trọng tâm tranh chấp xoay quanh một tài khoản TikTok cá nhân. Vụ việc không chỉ là xung đột riêng giữa nghệ sĩ và công ty quản lý, mà còn đặt ra nhiều vấn đề pháp lý về hợp đồng độc quyền và quyền nhân thân trong bối cảnh mạng xã hội bùng nổ.

Hợp đồng độc quyền và mâu thuẫn phát sinh

Theo hồ sơ, ngày 1/3/2021, ca sĩ Lê Trúc Phương (27 tuổi, nghệ danh Choco Trúc Phương) ký hợp đồng độc quyền 3 năm với Celeb Group. Công ty cam kết đầu tư, huấn luyện và quản lý để biến cô trở thành nghệ sĩ đa năng trong lĩnh vực giải trí.

Trong gần 3 năm hợp tác, Celeb Group cho rằng đã giúp Trúc Phương đạt nhiều thành tích: ca khúc Người Yêu Không Đá đạt hơn một triệu lượt nghe trên Spotify; MV Body Shaming thu hút hơn 2 tỷ lượt xem trên TikTok, lọt top tìm kiếm tại Trung Quốc và có mặt trên bảng xếp hạng Shazam ở bốn quốc gia.

Tuy nhiên, từ tháng 10/2023, mối quan hệ bắt đầu rạn nứt. Công ty cho biết Trúc Phương đã nhiều lần từ chối các hợp đồng quảng cáo được ký kết với thương hiệu lớn, dù đã được thông báo trước. Đặc biệt, cô bị cho là tự ý lập tài khoản TikTok cá nhân không nằm trong ba kênh chính thức được quản lý theo hợp đồng. Tài khoản này xuất hiện nhiều video riêng tư, chưa từng đăng trên kênh chính.

Celeb Group cho rằng hành động trên vi phạm cam kết độc quyền, khiến công ty mất doanh thu, uy tín, đồng thời yêu cầu bồi thường hơn 3,4 tỷ đồng gồm: chi phí đầu tư, thiệt hại từ hợp đồng quảng cáo bị hủy và tiền phạt hợp đồng.

Phản ứng từ phía Choco Trúc Phương

Đáp lại, Choco Trúc Phương phủ nhận toàn bộ cáo buộc. Trong bản trình bày gửi tòa, cô cho rằng nguyên đơn không cung cấp được bằng chứng chứng minh tài khoản TikTok đang tranh chấp do cô lập và quản lý.

“Giả sử tài khoản đó là của tôi thì đây vẫn là quyền nhân thân, được Hiến pháp và pháp luật bảo hộ. Việc sử dụng tài khoản cá nhân để chia sẻ hình ảnh đời thường, âm nhạc mà không mang tính thương mại thì không thể coi là vi phạm hợp đồng,” nữ ca sĩ nêu quan điểm.

Bị đơn cũng cho rằng chi phí đầu tư đào tạo là nghĩa vụ đương nhiên của công ty theo hợp đồng độc quyền, không thể tính vào khoản bồi thường. Ngược lại, Celeb Group còn chưa hoàn tất thanh toán hơn 40 triệu đồng thù lao cho cô. Trúc Phương đã gửi đơn phản tố, đề nghị tòa xác nhận quyền quản lý đối với tài khoản TikTok cá nhân letrucphuong1003.

Cơ sở pháp lý của vụ việc

Các chuyên gia pháp lý nhận định, tranh chấp trên xoay quanh hai nhóm quyền:

1.Quyền nhân thân của nghệ sĩ:

Bộ luật Dân sự 2015 quy định cá nhân có quyền với hình ảnh và đời sống riêng tư. Nếu tài khoản TikTok chỉ chia sẻ nội dung cá nhân, đây là quyền hợp pháp, không chịu sự ràng buộc thương mại.
2.Quyền khai thác thương mại của công ty:

Hợp đồng độc quyền cho phép Celeb Group quản lý và khai thác hình ảnh, sản phẩm nghệ thuật của nghệ sĩ. Nếu tài khoản TikTok được dùng để quảng bá, ký hợp đồng thương mại, hành vi này có thể xem là vi phạm.

Vấn đề phức tạp nằm ở ranh giới giữa “nhân thân” và “thương mại”. TikTok vừa là nơi nghệ sĩ bày tỏ cá tính, vừa là công cụ khai thác thương mại hình ảnh. Việc chứng minh mục đích và tác động của tài khoản sẽ mang tính quyết định trong phán quyết của tòa.

Ngoài ra, việc nghệ sĩ từ chối tham gia quảng cáo cũng cần được xem xét kỹ. Celeb Group có quyền ký kết hợp đồng, nhưng quảng cáo liên quan trực tiếp đến hình ảnh và danh dự cá nhân. Nghệ sĩ hoàn toàn có thể từ chối nếu nội dung quảng cáo gây ảnh hưởng tiêu cực hoặc trái với định hướng hình ảnh.

Quyết định của Tòa án

Tại phiên xử ngày 25/9, sau khi nghe hai bên trình bày, HĐXX xác định tranh chấp không thuộc thẩm quyền của TAND TP.HCM.

Lý do: TikTok là nền tảng do doanh nghiệp nước ngoài vận hành, nhưng vụ kiện không có yếu tố nước ngoài, bởi tranh chấp chỉ phát sinh giữa hai bên trong nước. Do đó, TikTok không phải là bên có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. TAND TP.HCM đã chuyển hồ sơ lại cho TAND Khu vực 1 TP.HCM để giải quyết theo thẩm quyền.

Quyết định này cho thấy tòa án thận trọng trong phân định thẩm quyền, nhằm tránh nguy cơ bản án bị hủy do sai sót tố tụng.

Ý nghĩa và tác động

Vụ kiện giữa Choco Trúc Phương và Celeb Group phản ánh rõ mâu thuẫn giữa quyền nhân thân của nghệ sĩ và quyền khai thác thương mại của công ty quản lý trong ngành giải trí.

Nếu tòa công nhận tài khoản TikTok là quyền nhân thân, đây sẽ là tiền lệ quan trọng bảo vệ nghệ sĩ trước sự kiểm soát quá chặt từ công ty quản lý.
Ngược lại, nếu bị coi là vi phạm hợp đồng độc quyền, nghệ sĩ sẽ phải đối mặt với rủi ro bồi thường và mất quyền kiểm soát hình ảnh trên mạng xã hội.

Vụ kiện cũng đặt ra bài học cho cả hai phía:

Doanh nghiệp quản lý cần quy định rõ ràng hơn về phạm vi độc quyền, phân biệt giữa hoạt động cá nhân và hoạt động thương mại.
Nghệ sĩ cần có sự tư vấn pháp lý trước khi ký hợp đồng, để không đánh mất quyền cơ bản của mình.

Trong kỷ nguyên số, mạng xã hội trở thành “sân khấu thứ hai” của nghệ sĩ. Tuy nhiên, khi quyền nhân thân và quyền thương mại va chạm, những tranh chấp như vụ Choco Trúc Phương - Celeb Group có thể sẽ không hiếm.

Vụ việc đang tiếp tục được TAND Khu vực 1 TP.HCM thụ lý, và phán quyết sắp tới sẽ là một cột mốc đáng chú ý, không chỉ cho giới giải trí, mà còn cho hệ thống pháp luật trong việc điều chỉnh mối quan hệ mới giữa nghệ sĩ và công ty quản lý trong thời đại mạng xã hội.