Khách hàng Nguyễn Ngọc Thiện hỏi: Anh trai tôi chỉ có một căn nhà duy nhất đang ở cùng vợ con. Tuy nhiên, anh ấy bị kiện do nợ tiền. Tôi rất lo, nếu thua kiện thì căn nhà này có bị kê biên để thi hành án không?
🎓 TS. Thái Ngọc Sơn – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng ILPAI trả lời:
Câu hỏi của bạn phản ánh một thực trạng phổ biến trong xã hội hiện nay: người dân lâm vào tranh chấp, nợ nần nhưng chỉ còn lại tài sản duy nhất là căn nhà đang ở. Liệu căn nhà đó có bị kê biên hay không? Về vấn đề này, pháp luật có quy định cụ thể, vừa nhằm bảo vệ quyền có nơi ở của người dân, vừa bảo đảm nghĩa vụ thi hành án.
⚖️ Cơ sở pháp lý:
Khoản 1, Điều 95 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 quy định: “Việc kê biên nhà ở là nơi ở duy nhất của người phải thi hành án và gia đình chỉ được thực hiện sau khi xác định người đó không có tài sản nào khác hoặc có nhưng không đủ để thi hành án, trừ trường hợp người phải thi hành án đồng ý kê biên nhà ở để thi hành án.”
Từ quy định trên, có thể hiểu rõ như sau:
Trường hợp căn nhà vẫn bị kê biên: Khi người phải thi hành án không còn tài sản nào khác, hoặc có tài sản nhưng giá trị không đủ để thanh toán nghĩa vụ theo bản án đã có hiệu lực.
Trong tình huống đó, nhà ở – dù là duy nhất – vẫn có thể bị kê biên để đảm bảo việc thi hành án. Đây là sự cân bằng giữa quyền lợi của người được thi hành án và người phải thi hành án.
Trường hợp không bị kê biên: Nếu người thi hành án có tài sản khác (tiền mặt, xe, đất khác...) đủ giá trị để thực hiện nghĩa vụ, thì phải ưu tiên kê biên tài sản đó trước. Chỉ khi không còn lựa chọn nào khác thì nhà ở mới được đưa ra kê biên.
Nếu người phải thi hành án tự nguyện nộp tiền, thỏa thuận trả góp, hoặc có thiện chí hợp tác với cơ quan thi hành án, thì việc kê biên có thể được tạm hoãn hoặc không xảy ra.
Từ phân tích trên: Trường hợp của anh bạn, nếu chứng minh được rằng anh ấy không còn tài sản nào khác hoặc tài sản khác không đủ để thi hành án, thì cơ quan thi hành án có thể kê biên căn nhà duy nhất để xử lý nghĩa vụ nợ theo bản án đã tuyên.
Tuy nhiên, pháp luật cũng rất nhân văn khi đặt ra các điều kiện chặt chẽ. Nếu có thể, anh bạn nên:
Câu hỏi của bạn phản ánh một thực trạng phổ biến trong xã hội hiện nay: người dân lâm vào tranh chấp, nợ nần nhưng chỉ còn lại tài sản duy nhất là căn nhà đang ở. Liệu căn nhà đó có bị kê biên hay không? Về vấn đề này, pháp luật có quy định cụ thể, vừa nhằm bảo vệ quyền có nơi ở của người dân, vừa bảo đảm nghĩa vụ thi hành án.
⚖️ Cơ sở pháp lý:
Khoản 1, Điều 95 của Luật Thi hành án dân sự năm 2008 quy định: “Việc kê biên nhà ở là nơi ở duy nhất của người phải thi hành án và gia đình chỉ được thực hiện sau khi xác định người đó không có tài sản nào khác hoặc có nhưng không đủ để thi hành án, trừ trường hợp người phải thi hành án đồng ý kê biên nhà ở để thi hành án.”
Từ quy định trên, có thể hiểu rõ như sau:
Trường hợp căn nhà vẫn bị kê biên: Khi người phải thi hành án không còn tài sản nào khác, hoặc có tài sản nhưng giá trị không đủ để thanh toán nghĩa vụ theo bản án đã có hiệu lực.
Trong tình huống đó, nhà ở – dù là duy nhất – vẫn có thể bị kê biên để đảm bảo việc thi hành án. Đây là sự cân bằng giữa quyền lợi của người được thi hành án và người phải thi hành án.
Trường hợp không bị kê biên: Nếu người thi hành án có tài sản khác (tiền mặt, xe, đất khác...) đủ giá trị để thực hiện nghĩa vụ, thì phải ưu tiên kê biên tài sản đó trước. Chỉ khi không còn lựa chọn nào khác thì nhà ở mới được đưa ra kê biên.
Nếu người phải thi hành án tự nguyện nộp tiền, thỏa thuận trả góp, hoặc có thiện chí hợp tác với cơ quan thi hành án, thì việc kê biên có thể được tạm hoãn hoặc không xảy ra.
Từ phân tích trên: Trường hợp của anh bạn, nếu chứng minh được rằng anh ấy không còn tài sản nào khác hoặc tài sản khác không đủ để thi hành án, thì cơ quan thi hành án có thể kê biên căn nhà duy nhất để xử lý nghĩa vụ nợ theo bản án đã tuyên.
Tuy nhiên, pháp luật cũng rất nhân văn khi đặt ra các điều kiện chặt chẽ. Nếu có thể, anh bạn nên:
- Chủ động kê khai tài sản khác (nếu có) để được cân nhắc thay thế.
- Thương lượng với bên được thi hành án về phương án trả nợ từng phần hoặc trả góp.
- Liên hệ với cơ quan thi hành án để trình bày hoàn cảnh, xin gia hạn hoặc đề xuất phương án hợp lý.
Tư vấn pháp luật thông qua các tổ chức như Viện ILPAI hoặc văn phòng luật sư có uy tín để được hỗ trợ cụ thể.
