1. Người dưới 16 tuổi có phải chịu trách nhiệm hình sự không?
Theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017, việc xử lý trách nhiệm hình sự phụ thuộc vào độ tuổi:
- Người dưới 14 tuổi: không phải chịu trách nhiệm hình sự.
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi: chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
📌 Như vậy, không phải tất cả hành vi phạm tội của người dưới 16 tuổi đều bị xử lý hình sự, mà chỉ trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng được quy định trong Bộ luật Hình sự.
Hình minh hoạ
2. Những tội danh mà người từ 14 đến dưới 16 tuổi có thể bị xử lý
Pháp luật hiện hành liệt kê 28 tội danh áp dụng cho nhóm tuổi này, bao gồm:
- Các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe: giết người (Điều 123), cố ý gây thương tích (Điều 134), hiếp dâm (Điều 141), hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142), cưỡng dâm (Điều 143, 144)…
- Các tội xâm phạm sở hữu: cướp tài sản (Điều 168), bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169), trộm cắp tài sản (Điều 173), cướp giật tài sản (Điều 171)…
- Các tội liên quan đến ma túy: sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy (Điều 248–251)…
- Các tội xâm phạm an ninh, trật tự xã hội: khủng bố (Điều 299), phá hủy công trình quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303), tổ chức đua xe trái phép (Điều 265–266)…
➡️ Đây đều là những hành vi có mức độ nguy hiểm đặc biệt cho xã hội.
3. Hình phạt áp dụng với người dưới 16 tuổi phạm tội
Theo Điều 91 Bộ luật Hình sự 2015, việc xử lý người dưới 18 tuổi phạm tội phải bảo đảm lợi ích tốt nhất cho họ, với mục đích chính là giáo dục và giúp họ sửa chữa sai lầm.
Người dưới 18 tuổi không bị áp dụng hình phạt tử hình hoặc tù chung thân. Thay vào đó, các hình phạt có thể áp dụng gồm:
- Cảnh cáo.
- Phạt tiền.
- Cải tạo không giam giữ.
- Tù có thời hạn.
4. Mức phạt tù cao nhất đối với người dưới 16 tuổi
Theo Điều 101 Bộ luật Hình sự 2015:
- Người từ 14 đến dưới 16 tuổi: mức phạt tù cao nhất không quá 12 năm (nếu tội danh quy định mức án tù chung thân hoặc tử hình).
- Người từ 16 đến dưới 18 tuổi: mức phạt tù cao nhất không quá 18 năm.
📌 Như vậy, dù phạm vào các tội đặc biệt nghiêm trọng, người dưới 16 tuổi vẫn được pháp luật khoan hồng, ưu tiên giáo dục thay vì trừng phạt tuyệt đối.
5. Kết luận
Qua những quy định trên, có thể thấy:
- Người dưới 14 tuổi: không phải chịu trách nhiệm hình sự.
- Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi: chỉ chịu trách nhiệm với các tội danh rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.
- Người dưới 18 tuổi phạm tội: không áp dụng tử hình và tù chung thân, mức án cao nhất chỉ đến 12 năm (với người dưới 16 tuổi).
👉Viện Nghiên cứu Pháp luật và Truyền thông ILPAI sẽ tiếp tục cung cấp cho bạn những thông tin pháp luật rõ ràng, chính xác và dễ hiểu, giúp cộng đồng nâng cao nhận thức và thực hiện đúng quy định pháp luật.
