Chỉ cần vài thao tác trên điện thoại, bất kỳ ai cũng có thể mua được mọi thứ — từ đồ gia dụng đến dịch vụ tài chính. Thế nhưng, cũng chính sự nhanh – tiện – rẻ đó đã khiến nhiều người dân chủ quan, dẫn đến những thiệt hại đáng tiếc. Những vụ “chuyển tiền rồi mất hàng”, “mua hàng thật – nhận hàng giả”, hay “dữ liệu cá nhân bị bán” đã không còn hiếm, thậm chí xảy ra hằng ngày.

Theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, có hiệu lực từ 1/7/2024, người mua hàng trực tuyến được bảo vệ tương đương với mua hàng trực tiếp. Điều đó nghĩa là người bán trên sàn thương mại điện tử phải công khai thông tin: tên, địa chỉ, giấy phép kinh doanh, xuất xứ hàng hóa và chính sách đổi trả. Nếu sai lệch hoặc gian dối, người bán có thể bị xử lý và buộc bồi thường thiệt hại cho người mua.

Điều quan trọng hơn: các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok Shop… cũng có trách nhiệm pháp lý rõ ràng. Họ không thể “đứng ngoài” khi gian hàng lừa đảo xuất hiện trên nền tảng của mình. Pháp luật buộc sàn phải xác minh danh tính người bán, gỡ bỏ sản phẩm vi phạm, hỗ trợ người tiêu dùng khiếu nại và phối hợp cơ quan chức năng khi cần điều tra. Nếu sàn cố tình làm ngơ, họ phải liên đới trách nhiệm bồi thường.

Đối với người dân, cách bảo vệ quyền lợi hiệu quả nhất vẫn là chủ động.
Trước khi mua hàng, hãy đọc kỹ đánh giá, kiểm tra lịch sử người bán và chọn sàn có chính sách bảo vệ người mua rõ ràng. Sau khi giao dịch, giữ lại toàn bộ bằng chứng như hóa đơn, biên nhận, tin nhắn, ảnh chụp sản phẩm hoặc màn hình thanh toán – đây là cơ sở pháp lý quan trọng khi khiếu nại hoặc khởi kiện.

Nếu có tranh chấp, người dân có thể gửi khiếu nại trực tiếp đến sàn TMĐT hoặc phản ánh đến Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) qua website bvntd.gov.vn. Trường hợp không được giải quyết, hoàn toàn có thể khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi người bán hoặc sàn đặt trụ sở.

Ngoài ra, người tiêu dùng cần đặc biệt cảnh giác với các hình thức “mồi câu dữ liệu” như: điền thông tin nhận quà, tham gia khảo sát, cung cấp mã OTP hoặc hình CCCD. Chỉ cần một lần sơ suất, thông tin cá nhân có thể bị lợi dụng để vay tiền, mở tài khoản, hoặc thực hiện hành vi lừa đảo khác.

TS. Thái Ngọc Sơn – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng ILPAI – nhận định:

“Thương mại điện tử đang mở ra một không gian giao dịch mới, nhưng cũng đặt ra thách thức mới cho cả cơ quan quản lý và người tiêu dùng. Pháp luật chỉ thật sự có giá trị khi người dân hiểu và biết sử dụng nó để tự bảo vệ mình.”

Một cú click sai có thể khiến bạn mất tiền, nhưng một hiểu biết đúng về pháp luật sẽ giúp bạn giữ được tài sản, danh dự và niềm tin. Hãy trở thành người tiêu dùng thông minh – mua hàng bằng lý trí và hiểu biết, không chỉ bằng cảm xúc.

🕊 Góc ILPAI tư vấn

Nếu bạn gặp vướng mắc trong giao dịch thương mại điện tử, bị xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng hoặc cần hỗ trợ pháp lý, hãy liên hệ với Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng ILPAI để được tư vấn miễn phí:
📞 Hotline: 0937 773 488
🌐 Website: www.ilpai.com
📧 Email: contact@ilpai.com